Uitgevers moeten gokken: een deal sluiten met AI-bedrijven of hopen op de rechter

Om te beginnen een huishoudelijke mededeling: vanwege een korte vakantie verstuur ik volgende week, tijdens het lange Hemelvaartsweekend, geen nieuwsbrief. De volgende zaterdageditie verschijnt dus op zaterdag 18 mei.

Mocht je willen weten wanneer mijn nieuwsbrief niet verschijnt, ik heb een publicatieschema dat ik continu bijgewerkt als er wijzigingen zijn.

In deze editie wil ik het met je hebben over:

• Waar de ene uitgever kiest voor een deal met OpenAI, stapt de andere naar de rechter.
• Het is echt zo: de homepage is terug.

Waar de ene uitgever kiest voor een deal met OpenAI, stapt de andere naar de rechter

Acht Amerikaanse kranten, die allemaal in handen zijn van investeringsmaatschappij Alden Global Capital, spannen een rechtszaak aan tegen OpenAI en Microsoft vanwege auteursrechtenschending. Het gaat om onder meer New York Daily News en Chicago Tribune. Volgens Axios twijfelden de kranten tussen het sluiten van een licentiedeal met de techbedrijven of een rechtszaak. Het is niet duidelijk waarom er voor het tweede is gekozen.

Het is echter een dilemma waar veel uitgevers mee worstelen. En inmiddels niet alleen meer in de VS. Deze week maakte de Britse krant Financial Times bekend een deal te hebben gesloten met OpenAI. En twee maanden geleden tekende het Franse Le Monde een deal met het bedrijf. Axel Springer sloot als één van de eerste een deal in december vorig jaar. Het is aannemelijk dat ook andere Europese uitgevers in onderhandeling zijn, maar het zou ook zomaar kunnen dat er binnenkort een rechtszaak wordt aangekondigd.

Techjournalist Casey Newton schreef donderdag in zijn nieuwsbrief dat het uiteindelijk een gok is: denk je dat een rechtszaak je meer kan opleveren dan een deal? Of sluit je snel een deal voordat een rechter beslist dat het trainen van AI-modellen geen inbreuk is op het auteursrecht en er daardoor geen deal meer is om te sluiten?

Een complicerende factor is dat het onduidelijk is in hoeverre bedrijven zoals OpenAI toegang tot een breed scala aan nieuwsmedia nodig hebben. Toegang tot nieuwssites wordt op dit moment gebruikt voor twee doelen: het trainen van AI-modellen en het beantwoorden van vragen over actuele gebeurtenissen. Zeker voor dat tweede is waarschijnlijk enkel een deal nodig met een paar uitgevers. Stel dat OpenAI in Nederland een deal sluit met DPG Media om alle artikelen van NU.nl te mogen gebruiken, dan kan het in principe alle vragen over het nieuws beantwoorden. Een deal met Mediahuis heeft het dan helemaal niet nodig.

Daarnaast kun je je afvragen of het samenwerken met techbedrijven op de lange termijn verstandig is. Hun technologie zal waarschijnlijk grote impact hebben op de journalistiek en het verdienmodel. De bedragen die gemoeid zijn met de deals die worden gesloten zijn hoogstwaarschijnlijk geen volledig alternatief verdienmodel. Ze maken uitgevers zeer afhankelijk van techbedrijven. De afgelopen vijftien jaar hebben laten zien dat het voor de media niet handig is om afhankelijk te zijn van die industrie...

De Duitse uitgever Axel Springer, die vorig jaar een deal sloot, hoopt dat er iets veranderd is bij de techbedrijven. CEO Mathias Dopfner zei een week geleden op het INMA World News Media Congress in London:

“It is very encouraging that this time it seems the players understand the necessity that they also have to contribute to help the ecosystems. This time I am a bit more optimistic than I used to be.”

Dopfner gaf op de conferentie een uitgebreide uitleg over zijn deal met OpenAI, maar daaruit blijkt het vooral gedaan als kortetermijnstrategie. Zo zei hij:

“After fighting 15 years for copyright reform in the EU and then not having a collective negotiation power to the platforms in order to benefit from that solution and because of total disruption through the arrival of large language models, I thought this time it is smarter to establish the principle as a matter of fact through a deal rather than going through another three or five-year process of lawsuits and regulatory discussion.”

Ik ben benieuwd of er dit jaar ook een deal wordt gesloten met DPG Media of Mediahuis. Het Nederlandstalige taalgebied is natuurlijk klein, maar tegelijkertijd is Nederland altijd een interessante markt voor techbedrijven omdat we vooroplopen. Het is dus niet ondenkbaar dat een bedrijf als OpenAI hier een deal zou willen sluiten. Tegelijkertijd is de vraag of één van de uitgevers die gok wil nemen.

Het is echt zo: de homepage is terug

Exact een jaar geleden schreef ik in mijn nieuwsbrief over de comeback van de homepage. Ik deelde toen een voorspelling van BuzzFeed-oprichter Jonnah Peretti, die verwachtte dat homepages weer een comeback zouden maken. Zijn idee was dat dat voortkomt uit de behoefte van het publiek om controle te hebben over waar en wanneer ze nieuws willen consumeren, wat in lijn is met de ontwikkeling van nieuwsmijden. Mensen willen niet continu de ellende in de wereld zien langskomen in hun tijdlijn, maar willen wanneer zij behoefte hebben aan nieuws naar een plek die bedoeld is voor nieuws: een nieuwssite.

Eén van de voorbeelden die steeds wordt aangehaald als het om homepages gaat is die van The Verge. De techsite investeerde anderhalf jaar geleden in een redesign van hun homepage met als doel dat het thuisbasis werd om het technieuws te volgen: de grote verhalen in combinatie met de kleine overpeinzingen van de redactie. En dat blijkt te werken: het aantal trouwe lezers (bezoekers die minstens vijf keer per maand langskomen) groeide in 2023 met 47 procent.

Bij het redesign was het doel van The Verge om de functie die social media had voor het publiek, over te laten nemen door de homepage. En daarmee bleek de site precies door te hebben welke ontwikkeling er gaande was. Sindsdien is Twitter ingestort en neemt Facebook stap voor stap afscheid van nieuws.

Deze week verscheen in The New Yorker een verhaal over de comeback van de homepage, waaruit blijkt dat er duidelijk een verandering gaande is. Waar men een jaar geleden nog niet geloofde in de comeback van de homepage, komen steeds meer mensen tot de conclusie dat deze ontwikkeling toch echt gaande is.

Ben Smith, de voormalig hoofdredacteur van BuzzFeed News, richtte vorig jaar nieuwssite Semafor op. De hele strategie werd gebouwd rondom nieuwsbrieven, maar uiteindelijk bleek de website veel belangrijker te zijn dan gedacht.

“It actually felt like a slightly counterintuitive choice to say, ‘We’re going to invest in building a Web page. We were convinced that home pages were dead. In fact, they were just resting.”

In het artikel komt ook sportsite Defector naar voren. Die site is echt bedoeld als een blog waar de bezoeker meerdere keren per dag langs kan komen en heeft niet als hoofddoel om artikelen te maken die zo goed mogelijk te scoren op social media.

According to Defector’s data, 75% of all paid subscribers’ visits to the site start with the home page. Cultivating that habit is also key to the site’s business model: the more times in a month a subscriber comes to the site, the more likely she is to retain her subscription in the following month.

Het laat zien dat homepages de plek zijn om je loyale publiek te bedienen. En laat dat nu net het publiek zijn waar je op in moet zetten in een tijd waarin je steeds meer toevallige passanten op je site krijgt, die je tegenkomen op Facebook of Google. Als er iets is wat je als uitgever tegen het licht moet houden is het je homepage.

Kort

• Nederland staat dit jaar op de vierde plaats in de wereldwijde persvrijheidsindex van Verslaggevers zonder Grenzen. Vorig jaar stond ons land nog op de zesde plaats. De stijging is niet zozeer te danken aan verbetering van de persvrijheid in Nederland, maar aan een verslechtering in andere landen.
  • De presentatie van de lijst was voor journalistenvakbond NVJ het moment om zijn zorgen uit te spreken over de verschillende politieke partijen in Nederland die de persvrijheid niet serieus nemen. Verslaggevers zonder Grenzen noemde bij de publicatie van zijn index de PVV expliciet als een partij die "de vrije media aanvalt".
• DPG Media heeft weer een magazinetitel verkocht. Tina komt in handen van uitgeverij De Jonge Lezer, dat al tijdschriften als Penny en Meiden Magazine uitgeeft.
• De Amerikaanse uitgever G/O Media is bezig al zijn titels te verkopen. De satirische nieuwssite The Onion is de volgende die van de hand is gedaan.  Onder meer Gizmodo en Quartz moeten nog worden verkocht.
• CoPilot, de verzamelnaam voor de AI-tools in Microsoft 365-diensten, is vanaf nu beschikbaar in het Nederland. Gebruikers moeten echter wel een extra abonnement afsluiten om er gebruik van te maken. CoPilot werkt op de AI-technologie van OpenAI, waar Microsoft grootaandeelhouder van is.
• Een kleine reviewsite is compleet onvindbaar geworden op Google. De site schreef twee maanden geleden al dat ze ontzettend veel last hadden van grote sites die, mede door het gebruik van AI, het internet overstromen met 'reviews'. Na de laatste aanpassing van het algoritme van de zoekmachine, is de site vervolgens bijna al zijn verkeer kwijtgeraakt.
• TikTok en platenmaatschappij Universal hebben een deal gesloten, waardoor de muziek van artiesten die worden uitgegeven door Universal weer kan worden gebruikt in video's. Universal verwijderde zijn muziek van TikTok als pressiemiddel om tot een nieuwe deal te komen, tot onvrede van sommige artiesten.
  • Een meerderheid van de Amerikanen ziet TikTok als een middel waarmee China de Amerikaanse bevolking kan beïnvoeden. Onder volwassen Amerikanen onder de 40 is dit echter een minderheid.
• LinkedIn dacht: wat The New York Times kan, kunnen wij ook. En dus zijn er vanaf nu puzzels te spelen op het sociale netwerk. De uitleg is netjes in het Nederlands vertaald, maar de puzzels zelf niet.