5 min read

Uitgevers maken met AI dezelfde fout opnieuw: te afhankelijk zijn van techbedrijven

AI-bedrijven hebben toegang tot sites met actuele informatie nodig om hun diensten te kunnen aanbieden en het wordt steeds normaler dat ze daarvoor betalen. Daarin schuilt een gevaar voor uitgevers.
Uitgevers maken met AI dezelfde fout opnieuw: te afhankelijk zijn van techbedrijven
Foto: Alexander Grey / Unsplash

Vandaag heb ik één onderwerp dat ik met je wil bespreken:

  • Uitgevers moeten ervoor waken om niet afhankelijk te worden van AI-bedrijven.

Uitgevers moeten ervoor waken om niet afhankelijk te worden van AI-bedrijven

Al zo'n 15 jaar speelt de afhankelijkheid van techbedrijven, vooral Meta en Google, een belangrijke rol in de media. Nog even los van hoe Amerikaanse techbedrijven de online advertentiemarkt in handen hebben, zorgen zij ook voor het verkeer naar (nieuws)sites.

Daarbij is geen sprake van een gelukkig huwelijk, maar van een machtsrelatie waarbij de techbedrijven de dienst uitmaken. Verandert Facebook zijn algoritme? Dan kan zomaar een deel van je verkeer verdwijnen en kun je dus een deel van je advertentie-inkomsten kwijtraken. Google was tot op heden relatief betrouwbaar, ook al veranderde het algoritme van de zoekmachine ook continu, maar met de AI-plannen van de zoekmachine is ook het verkeer vanuit Google erg onzeker.

Regulering of de dreiging daarvan zorgde ervoor dat de techbedrijven probeerden lief te zijn voor de uitgevers. Er werden allerlei programma's opgetuigd om innovatie in de journalistiek te voorkomen of om ervoor te zorgen dat uitgevers het soort content maakten dat de platforms nodig hadden. Want dat is wel een belangrijk punt: ondanks dat de techbedrijven de macht hebben, kunnen ze uiteindelijk niet zonder de content van uitgevers.

Dat was in ieder geval altijd een zekerheid waar uitgevers vanuit konden gaan. Inmiddels lijkt Meta zich los te weken van deze afhankelijkheid, wat de macht van het bedrijf alleen maar groter maakt. In Canada blijkt Facebook het prima te doen zonder nieuws en Twitter-alternatief Threads wil zo ver mogelijk wegblijven bij nieuws, iets waar het algoritme van het sociale netwerk op is ontworpen.

Aan alle kanten staat het verkeer dat de techbedrijven leveren onder druk en moeten de media gaan nadenken over hoe ze geld kunnen verdienen als er bezoekers naar hun site komen. Tegelijkertijd is dit, al dan niet noodgedwongen, een kans om los te komen uit de toxische relatie die media met de techbedrijven hebben. Kleine spoiler: dat gebeurt niet.

De afgelopen maanden hebben steeds meer uitgevers een deal gesloten met OpenAI. Nadat het bedrijf in eerste instantie gewoon het hele internet leegtrok om GPT te trainen, heeft het, na de nodige kritiek en dreiging van rechtszaken, de optie geboden aan website-eigenaren om OpenAI de toegang tot hun website te ontzeggen. Bijna alle uitgevers doen dat, maar het bedrijf heeft wel toegang nodig tot sites van uitgevers. Om alsnog trainingsdata te verzamelen, maar vooral om actuele informatie op te halen om vragen over recente gebeurtenissen te kunnen beantwoorden.

In OpenAI's zoekmachine SearchGPT, die het bedrijf vorige week presenteerde, wordt volop gebruikgemaakt van de informatie van sites waarvan OpenAI de uitgever betaalt. Sterker nog: zonder die deals zou SearchGPT bijna niet kunnen bestaan.

En inmiddels is OpenAI niet het enige bedrijf dat uitgevers betaalt. De AI-startup Perplexity kreeg veel kritiek, omdat het teksten gebruikte die van sites komen die helemaal geen toestemming gaven voor het gebruik van hun teksten. Het bedrijf heeft nu besloten om advertenties te gaan vertonen binnen zijn tool en de omzet te delen met uitgevers. Onder meer Time, Der Spiegel, Fortune en de Texas Tribune zijn de eersten die een deal hebben gesloten met Perplexity.

Google doet tot op heden nog niet aan AI-deals met uitgevers, maar is wel de enige die op dit moment toegang heeft tot het forum Reddit. Daarvoor zou het bedrijf 60 miljoen dollar per jaar betalen. Het geeft Google de mogelijkheid om Reddit te gebruiken als trainingsdata voor taalmodellen en om het forum te tonen in zijn zoekresultaten. Onder meer Microsofts zoekmachine Bing heeft sinds kort geen toegang meer tot Reddit, omdat het geen deal heeft gesloten.

AI-bedrijven hebben toegang tot sites met actuele informatie nodig om hun diensten te kunnen aanbieden en het wordt steeds normaler dat ze daarvoor betalen. Dat is in de basis natuurlijk goed nieuws voor uitgevers, maar het gevaar is dat ze afhankelijk worden van deze inkomstenbron. Dat ze uiteindelijk gewoon weer, of eigenlijk nog steeds, afhankelijk worden van de grote techbedrijven voor hun inkomsten.

En dat is in dit geval extra gevaarlijk, omdat het aantal databronnen dat nodig is, beperkt is. Ze hoeven niet 20 keer toegang te hebben tot hetzelfde nieuws. Dus ze kunnen uiteindelijk kiezen voor de goedkoopste of grootste uitgever, waarbij de rest het nakijken heeft. Je business (deels) bouwen op deze inkomstenbron is daarom zeer risicovol. En toch lijkt het erop dat sommige uitgevers hier voor kiezen. Misschien omdat ze geen andere keuze hebben of misschien omdat het simpelweg de makkelijkste weg is, ik durf het niet te zeggen.

Wat ik wel weet is dat het belangrijker dan ooit is om te proberen de afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven te verkleinen. Het is een onzekere tijd waarin alles razendsnel verandert. En het verleden leert dat (de meeste) techbedrijven er niet zijn om de journalistiek te helpen, maar om zichzelf te helpen. Daar hebben ze de journalistiek soms bij nodig, maar dan wel op hun voorwaarden en zolang zij er belang bij hebben.


Kort