Sign in Subscribe
7 min read

RTL Nieuws wil het publiek meer betrekken bij hun journalistiek, maar daarvoor is een opiniepanel niet de oplossing

RTL Nieuws wil het publiek meer betrekken bij hun journalistiek, maar daarvoor is een opiniepanel niet de oplossing
RTL Nieuwspanelbaas Gijs Radermaker | Foto: RTL Nederland

Na een heerlijk zomerse dag, heb ik wat leesvoer voor je. Een verse nieuwsbrief waarin ik het met je wil hebben over:

  • Het publiek betrekken bij journalistiek doe je niet met een opiniepanel.
  • Nieuwssite The Messenger heeft de huidige ontwikkeling van het internet niet meegekregen.
  • De streamingstrijd lijkt geen winnaars te kennen.

1. Het publiek betrekken bij journalistiek doe je niet met een opiniepanel

Hoe kun je als redactie je publiek betrekken bij de verhalen die je maakt, zodat je een loyaler publiek krijgt én je verhalen maakt die beter inspelen op de behoeftes van het publiek. Het is een vraag die steeds meer redacties zich stellen.

De NOS kiest ervoor om het land in te gaan en bijeenkomsten te organiseren waarop journalisten in gesprek gaan met het publiek. Niet heel schaalbaar, maar wel ontzettend belangrijk en ik vind het erg jammer dat 'NOS = fake news'-stickers en spandoeken voor nodig waren voordat de NOS hier mee begon.

EenVandaag kiest ervoor om online direct in gesprek te gaan met het publiek en hen de mogelijkheid te geven om vragen te stellen bij de onderwerpen die de redactie maakt. De Volkskrant doet ook zoiets, maar net op een andere manier: onder de noemer de Open Redactie probeert het via vragenlijsten te achterhalen wat lezers willen weten over een specifiek onderwerp. NU.nl probeert uit de reacties op NUjij te filteren wat mensen willen weten om die vragen te beantwoorden.

Allemaal mooie en interessante initiatieven, maar tegelijkertijd valt het me op dat er ook invulling wordt gegeven aan het publiek betrekken bij het nieuws door te vragen om hun mening. En dan bedoel ik niet via de verschrikkelijke voxpopjes in het journaal, maar via openiepanels.

EenVandaag doet dat al zo'n 20 jaar via het EenVandaag Opiniepanel. Hart van Nederland heeft 'Wat Vindt Nederland', wat John de Mol zelfs heeft uitgebouwd tot een mislukt tv-programma. En sinds afgelopen week heeft RTL Nieuws een opiniepanel. Gijs Rademaker maakte speciaal daarvoor de overstap van EenVandaag naar RTL Nieuws. Inmiddels hebben dus zowel de publieke omroep als de twee grote commerciële tv-zenders een opiniepanel. Via vragenlijsten wordt 'de gemiddelde Nederlander' om hun mening gevraagd en van de meest opvallende statistiek die daar uitkomt wordt vervolgens nieuws gemaakt.

Het resulteert in verhalen als:

Nu komen er met echt wel eens interessante inzichten uit zo'n onderzoek, maar het overgrote deel van de onderzoeken heeft geen meerwaarde en er is niet te controleren of er bijvoorbeeld sturende vragen zijn gesteld en of de steekproef wel helemaal correct is. Maar misschien nog wel belangrijker: zeker in een polariserende maatschappij maken dit soort panels discussies zwart-wit en gaat de nuance bij maatschappelijk relevante discussies verloren.

Toch kiest RTL Nieuws ervoor om het publiek meer te betrekken bij het werk wat de redactie doet middels een opiniepanel. Opiniebaas Gijs Rademaker zegt bij de officiële start van het RTL Nieuwspanel:

Als nieuwsorganisatie wordt het in deze tijden van maatschappelijke spanningen en toenemende polarisatie steeds belangrijker om ook actief informatie op te halen.

Nee, Gijs. In deze tijden van maatschappelijke spanningen en toenemende polarisatie moet je mensen de informatie geven die ze willen hebben, geen talkshowtafels vullen met false-balances en proberen bruggen te bouwen in plaats van mensen zwart-wit-keuzes te laten maken in een vragenlijst.

RTL denkt met het panel de zwijgende meerderheid die 'niet zo fel' is een stem te geven, maar ik geloof niet dat meningen verheffen tot nieuws een positief effect heeft 'in deze tijden van maatschappelijke spanningen en toenemende polarisatie'.

Ilse Openneer, de hoofdredacteur van RTL Nieuws, zegt over het panel:

Bij RTL Nieuws is oog voor wat er speelt in het land onmisbaar. Met het 'RTL Nieuwspanel' hebben we als nieuwsorganisatie een belangrijke tool in handen om ons publiek onze bondgenoot te maken. Ik kan niet wachten om alle journalistieke vertalingen vanuit het panel terug te zien in onze nieuwsplatforms en talkshows.

Als je je publiek echt bondgenoot wil maken van de journalistiek dan ga je met ze in gesprek. Online en offline. In plaats van dat je ze via een vragenlijstje hun mening laat geven om vervolgens die mening te bombarderen tot nieuws.

2. Nieuwssite The Messenger heeft de huidige ontwikkeling van het internet niet meegekregen

Twee weken geleden schreef ik over The Messenger, een nieuwe Amerikaanse nieuwssite die meteen groot van start gaat met een redactie van 175 man en het doel om binnen een jaar meer dan 500 redacteurs te hebben. Afgelopen week ging The Messenger live met een interview met Trump.

The Messenger wil geld gaan verdienen via advertenties en hoopt een publiek te vinden op social media. En dat is toch een beetje gek. Terwijl de gratis nieuwssites uit de jaren '10, die draaiden op verkeer uit social media en inkomsten uit advertenties, verdwijnen (zie BuzzFeed News en Vice), probeert The Messenger dit model alsnog tot een succes te maken.

Als je de site bezoekt, kom je terecht op een pagina die meer weg heeft van een standaard WordPress theme, dan een gloednieuwe nieuwssite en die vol staat met banners en twijfelachtige 'You might also like'-advertenties van Outbrain.

Ik noemde The Messenger eerder in één adem met Axios en Semafor, maar dat zijn Amerikaanse nieuws-startups die daadwerkelijk iets nieyws proberen te doen. The Messenger voelt juist als een reliek uit het verleden.

Brian Morrissey van The Rebooting merkt dan ook op:

At a time when one bright spot for publishing is niche and deep, The Messenger appears heading in a completely opposite direction. The Messenger’s, erm, ambitious traffic and revenue goals are a throwback to an era chronicled in Ben Smith’s end-of-an-era book, rightly called “Traffic.” Just because The Magician is still open doesn’t mean it’s 2014. The Messenger, by all appearances and what they’ve said, is running a playbook from this time. It has a classic mullet strategy of “non-partisan news” in the front and clicky nonsense in the back.

Doet The Messenger dan helemaal niets nieuws? Jawel, het laat een panel van mensen uit onder meer de politiek, media en wetenschap bepalen of zij denken dat nieuwsgebeurtenissen belangrijk zijn, of ze impact hebben. Dat resulteert in wat de site The Messenger Scale heeft genoemd.

Dit wordt echter niet bij al het nieuws gedaan, maar specifieke nieuwsgebeurtenissen waarbij de redactie beslist om het panel om een mening te vragen. Vervolgens wordt de uitslag tot nieuws gebombardeerd. Mijn mening hierover laat zich raden...

Het idee om de impact van nieuws aan berichten te koppelen, op basis van wat experts vinden/denken, vind ik echter wel een bijzonder goed idee. Maar in plaats van dit tot nieuws te bombarderen, zou je het kunnen gebruiken als een soort metadata binnen het nieuwsproduct dat je bouwt. Je kunt bijvoorbeeld beslissen om dagelijks een nieuwsbrief te maken met al het nieuws dat minimaal een bepaalde impactsscore haalt. Of een homepage kunnen samenstellen op basis hiervan. En dat is slechts wat ik even snel kan bedenken terwijl ik deze nieuwsbrief schrijf.

Voor The Messenger is dat echt niet interessant. Die willen gewoon headlines maken die het vervolgens goed doen op social media. Voor zolang het duurt.

3. De streamingstrijd lijkt geen winnaars te kennen

Waar Netflix een paar jaar lang de enige streamingdienst was, is de markt van streamingdiensten alleen al in ons land overvol. Netflix, Disney+, Videoland, NPO Plus, Amazon Prime, Apple TV+ HBO Max, Sky Showtime en waarschijnlijk vergeet ik er zowaar nu nog een paar.

Alle filmstudio's en tv-zenders zijn hun eigen streamingdienst begonnen uit angst om de boot te missen. En concurreren gebeurt in sommige gevallen op prijs, maar vooral op aanbod. De afgelopen jaren zijn er meer kwaliteitsseries gemaakt dan ooit met budgetten per aflevering die vele malen hoger lagen dan in het tv-tijdperk. Geld leek geen rol te spelen in wat in de VS de streaming wars is gaan heten.

Maar nog voor er een duidelijke winnaar is, lopen alle streamingdiensten tegen hetzelfde probleem aan: financieel zijn de diensten niet houdbaar. Het produceren van films en series is namelijk hartstikke duur. Zeker nu het economisch niet meer zo lekker gaat als twee jaar geleden, hebben ze het allemaal moeilijk.

Het gevolg: de prijzen van abonnementen worden verhoogd, het aanbod wordt verkleind, er wordt meer goedkope reality-tv gemaakt, series worden niet langer exclusief op een dienst aangeboden etc.

Deze maand werd onder meer bekend dat Netflix gaat bezuinigen, Videoland een euro duurder wordt en Disney+ flink wat series gaat verwijderen. En dan is er natuurlijk nog de samenvoeging van HBO Max en Discovery+ tot Max. Het is nog steeds niet helemaal duidelijk wat dat voor gevolgen heeft, maar één ding is zeker: de focus van moederbedrijf Warner Bros. Discovery ligt op de reality van Discovery en niet op de kwaliteitsseries van HBO.

Hoe de markt voor streamingdiensten er over een paar jaar uitziet is afwachten, maar voor consumenten lijken de hoogtijdagen, ondanks de versplintering, voorbij. Je krijgt als kijker steeds minder aanbod voor meer geld. En tegelijkertijd lijkt de versplintering niet minder te worden.

4. Dit heb ik de afgelopen week gelezen