OpenAI kan door met het ontwikkelen én commercieel exploiteren van kunstmatige intelligentie

Dit is alweer de laatste nieuwsbrief van november en dat betekent dat we de nieuwsluwe decembermaand in gaan. Natuurlijk zal de bijna onmogelijke formatie de komende weken het nieuws beheersen, maar op het gebied van media en journalistiek zal vanaf volgende week het terugblikken wel weer beginnen.

Ik ben zelf na aan het denken over hoe ik de laatste nieuwsbrief van 2023 wil gaan inkleden. Jarenlang deelde ik de meest aangeklikte links met je en de laatste jaren vroeg ik jou als lezer om voorspellingen voor het nieuwe jaar te delen (en blikte ik terug op de oude voorspellingen). Het aantal inzendingen was afgelopen jaar echter zo laag, dat ik zoek naar iets nieuws.

Ik ben niet zo van de traditionele terugblikken, maar wat het dan wel gaat worden: geen idee. Suggesties zijn zeer welkom.

In deze nieuwsbrief wil ik het met je hebben over:

• Een verrassende wending bij OpenAI: Sam Altman is toch weer terug als CEO.
• Kunstmatige intelligentie maakt de inhoud van video's doorzoekbaar en bevraagbaar

Een verrassende wending bij OpenAI

Sam Altman is toch teruggekeerd als CEO van OpenAI.

Vorige week maandag, toen ik mijn nieuwsbrief schreef, had OpenAI een turbulent weekend achter de rug. Het bestuur van het bedrijf achter onder andere (Chat)GPT had Altman ontslagen als CEO. Er leek in de dagen voorafgaand niks aan de hand. Hij had net een heleboel aankondigingen gedaan van nieuwe functies en mogelijkheden op een ontwikkelaarsconferentie en een interview opgenomen met de podcast Hard Fork. Niet iets dat er op wijst dat er iets ophanden was.

Na zijn ontslag was veel onduidelijk over de exacte reden, maar er werd dat weekend nog wel een poging gedaan om de boel weer te lijmen. Dat mislukte, waarop Sam Altman een functie kreeg aangeboden door Microsoft. Dat bedrijf heeft een groot deel van de aandelen in OpenAI in handen en heeft het afgelopen jaar de technologie van het bedrijf in bijna al zijn producten ingebouwd.

Dat de kous daarmee nog niet af was, was te verwachten, maar het scenario dat zich vervolgens vertrok, hadden weinig mensen kunnen bedenken: Sam Altman, en zijn mede-oprichter Greg Brockman keerden terug bij OpenAI en bijna het hele bestuur is weg.

Wat hieraan voorafging was dat bijna het complete personeelsbestand van OpenAI had aangegeven dat ze zouden overstappen naar Microsoft om met Altman te blijven werken, tenzij OpenAI hem weer aan zou nemen. Daardoor waren er twee scenario's, waarvan één praktisch het einde van OpenAI zou betekenen. Het werd het andere scenario.

Nog steeds blijft onduidelijk wat nu precies de reden was van het ontslag van Altman en wat dit nu op termijn betekent voor het bedrijf. Het lijkt er wel op dat het uiteindelijk allemaal te maken heeft met twee stromingen binnen de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie: de mensen die zo snel mogelijk willen ontwikkelen en er vervolgens zoveel mogelijk geld mee willen verdienen en mensen die bang zijn voor de risico's van kunstmatige intelligentie en gecontroleerd en voorzichtig aan de ontwikkeling ervan willen werken.

OpenAI is opgericht door onder meer Elon Musk en Sam Altman als een organisatie zonder winstoogmerk die voorzichtig en open source kunstmatige intelligentie zou ontwikkelen. Uiteindelijk is Musk vertrokken en is er een commercieel bedrijf opgericht dat investeringsgeld is gaan ophalen (onder meer van Microsoft) en de AI-modellen commercieel is gaan exploiteren. Er bleef echter wel een bestuur bestaan zonder aandeelhouders die de ideële kant van het bedrijf moesten bewaken. En daar ontstond steeds meer spanning.

Among the tensions leading up to Mr. Altman’s ouster and quick return involved his conflict with Helen Toner, a board member and a director of strategy at Georgetown University’s Center for Security and Emerging Technology. A few weeks before Mr. Altman’s firing, he met with Ms. Toner to discuss a paper she had co-written for the Georgetown center.

Mr. Altman complained that the research paper seemed to criticize OpenAI’s efforts to keep its A.I. technologies safe while praising the approach taken by Anthropic, a company that has become OpenAI’s biggest rival, according to an email that Mr. Altman wrote to colleagues and that was viewed by The New York Times.

In the email, Mr. Altman said that he had reprimanded Ms. Toner for the paper and that it was dangerous to the company, particularly at a time, he added, when the Federal Trade Commission was investigating OpenAI over the data used to build its technology.

Ms. Toner defended it as an academic paper that analyzed the challenges that the public faces when trying to understand the intentions of the countries and companies developing A.I. But Mr. Altman disagreed.

“I did not feel we’re on the same page on the damage of all this,” he wrote in the email. “Any amount of criticism from a board member carries a lot of weight.”

Mocht dat je zorgen baren: er speelt nog meer. OpenAI werkt aan een AI-model dat zo geavanceerd is dat sommige medewerkers zich zorgen begonnen te maken.

The model, called Q* – and pronounced as “Q-Star” – was able to solve basic maths problems it had not seen before, according to the tech news site the Information, which added that the pace of development behind the system had alarmed some safety researchers. The ability to solve maths problems would be viewed as a significant development in AI.

Uiteindelijk is er bij OpenAI minder veranderd dan iedereen verwachtte toen Altman werd ontslagen, maar tegelijkertijd is alles anders. De enige praktische verandering is dat twee belangrijke (en voorzichtige) bestuursleden, waaronder Helen Toner, zijn verdwenen. Maar als je kijkt naar de nieuwe samenstelling van het bestuur lijkt daarmee de weg vrij voor een verdere commerciële aanpak van OpenAI. Of zoals The New York Times kopte: "A.I. Belongs to the Capitalists Now".

Kunstmatige intelligentie maakt de inhoud van video's doorzoekbaar en bevraagbaar

De gevolgen van de ontwikkelingen van kunstmatige intelligentie voor de media worden volgens mij nog steeds chronisch onderschat. En vaak wordt er ook alleen nagedacht over wat er mogelijk wordt als je media gaat genereren of bewerken met behulp van generatieve AI. Dat terwijl dat slechts een aspect is van wat er mogelijk wordt door de technologische ontwikkelingen die op dit moment aan de gang zijn.

De afgelopen week las ik over twee nieuwe mogelijkheden die zijn ontstaan doordat video nu inhoudelijk kan worden geïndexeerd en geanalyseerd door kunstmatige intelligentie:

1. Google chatbot Bard krijgt de mogelijkheid om video's op YouTube te doorzoeken. Je kunt inhoudelijke vragen stellen over een video, zoals je dat ook kunt doen over tekst. Wil je de locatie weten van een plek in een reisvlog of heb je vragen over een kook- of klusvideo? Bard kan ze beantwoorden.
2. Netflix heeft de makers van trailers de mogelijkheid gegeven om video's te doorzoeken. Hebben ze beelden nodig van een explosie of iemand die een specifieke zin uitspreekt, dan kunnen ze met één zoekopdracht die beelden boven water krijgen, zonder de hele video te hoeven doorzoeken.

Nu leert mijn ervaring dat het een tijdje duurt voordat dit soort technologie in handen komt van mediamakers die op een redactie werken. Maar één ding is zeker: dit gaat heel veel betekenen voor het zoeken naar specifieke beelden voor een tv-item of voor het doorzoeken van grote hoeveelheden beeldmateriaal voor een onderzoeksverhaal. En je kunt je ook afvragen hoe lang het nog nodig is dat archiefmateriaal handmatig getagd wordt...

Kort

• In het verkiezingsprogramma van de PVV staat over de NPO: "De NPO is van het padje af: NPO66. In plaats van eerlijke informatie en ontspanning is het vooral bezig met propaganda. We worden dagelijks getreiterd met klimaatpaniek en diversiteitspropaganda. De financiering wordt dan ook geheel beëindigd." De NPO en de meeste omroepen zijn dan ook bezorgd over de gevolgen van de winst van de PVV voor de toekomst van de publieke omroep. Alleen Ongehoord Nederland en PowNed zijn positief over de winst van de Geert Wilders.
  • "Journalisten zijn - uitzonderingen daargelaten - gewoon tuig van de richel", plaatste Geert Wilders twee jaar geleden op Twitter. De NVJ is mede daarom bezorgd over de gevolgen van de winst van de PVV voor de journalistiek. De vakbond noemt Wilders "een aanjager van de vijandschap richting de vrije pers".
• Ongehoord Nederland mag voorlopig blijven uitzenden. Demissionair staatssecretaris Uslu van Media heeft laten weten de zendvergunning niet in te trekken. "De problemen zijn niet zo manifest en structureel dat intrekking gerechtvaardigd is", schrijft ze.
• DPG Media stopt met de techsite Hardware Info. De afgelopen jaren werd de redactie al uitgekleed door samen te werken met Tweakers en na dit jaar gaat de site (en daarmee bijna 25 jaar aan archief!) offline.
• The Guardian gaat adverteerders de mogelijkheid geven om te adverteren bij gebruikers die trackingcookies weigeren. Hiervoor gebruikt de krant de technologie van de Nederlandse startup Opt Out, die is opgericht door oud-medewerkers van de STER.
• Er blijven maar berichten verschijnen over uitgevers die het verkeer uit Google zien teruglopen na een reeks aan updates aan het algoritme. Het is lastig om grip te krijgen op de precieze impact, zeker in Nederland, omdat uitgevers data hierover niet delen.
• Bij de World Press Photo mag in de categorie 'Open Format' toch geen gebruik worden gemaakt van generatieve AI, nadat eerder was aangekondigd dat dit wel mocht. Als reden geeft men enkel dat de beslissing is genomen op basis van feedback die de organisatie heeft ontvangen.
• Duitsland, Frankrijk en Italië hebben overeenstemming bereikt over de regulering van bedrijven die kunstmatige intelligentie ontwikkelen. De essentie is dat openbaar moet worden gemaakt hoe AI-modellen werken.
• Stability AI, het bedrijf achter afbeeldingengenerator Stable Diffusion, heeft Stable Video Diffusion beschikbaar gemaakt. Hiermee kun je op basis van een prompt bewegende beelden genereren.
• Twitter X verwijderde vorige maand de titels van artikelen uit linkkaarten, waardoor links enkele nog bestonden uit een afbeeldingen. Daar komt het bedrijf nu van terug: Elon Musk heeft aangekondigd binnenkort titels in de afbeeldingen te gaan tonen.
  • Nadat een heleboel grote Amerikaanse bedrijven besloten (voorlopig) te stoppen met adverteren op Twitter X volgde deze week een aantal Nederlandse bedrijven. Het gaat sowieso om de Nederlandse Loterij en Bol.com.
  • Uit interne documenten blijkt dat Twitter X dit jaar 75 miljoen dollar aan omzet zou mislopen als het de weglopende adverteerders niet weet terug te winnen.
  • Twitter X heeft, zoals Elon Musk had aangekondigd, een rechtszaak aangespannen tegen Media Matters. Die organisatie liet zien hoe advertenties van grote bedrijven worden getoond rond antisemitische en racistische berichten. Uit de aanklacht van X blijkt echter dat alles wat Media Matters schreef gewoon feitelijk correct is.