Nieuws.nl zou zomaar eens de eerste Nederlandse nieuwssite kunnen worden die wordt gevuld door generatieve AI

In deze nieuwsbrief wil ik het met je hebben over:

• Eigenaar Nieuws.nl schikt zaak vanwege overnemen van lokaal nieuws middels generatieve AI.
• Mark Zuckerberg had wilde ideeën om zijn creatie Facebook te beschermen.

Eigenaar Nieuws.nl schikt zaak vanwege overnemen van lokaal nieuws middels generatieve AI

Van een lezer kreeg ik een interessante tip: de eigenaar van Nieuws.nl heeft een schikking getroffen met De Media Experts, de uitgever van de lokale nieuwssite en stadsmagazine De Nieuwe Ster uit Maastricht. Nieuws.nl heeft namelijk één-op-één de nieuwsberichten van De Nieuwe Ster laten herschrijven door een taalmodel en gepubliceerd op maastricht.nieuws.nl. De details van de schikking zijn niet bekend, maar De Nieuwe Ster schrijft wel uitgebreid over het overnemen van de artikelen door Nieuws.nl.

Nieuws.nl lijkt een vrij simpel script te hebben gebouwd waarbij de artikelen van De Nieuwe Ster door een GPT, of een vergelijkbaar taalmodel, werden gehaald en gepubliceerd op maastricht.nieuws.nl. Er was zelfs niet de moeite genomen om advertorials te filteren en ook die werden dus in een herschreven versie geplaatst op het lokale subdomein van nieuws.nl.

Nu is het erg jammer dat de zaak geschikt is, het was namelijk veel interessanter geweest als er daadwerkelijk een gerechtelijke uitspraak was gedaan, omdat het juridisch een grijs gebied is of je inbreuk maakt op het auteursrecht op het moment dat je kunstmatige intelligentie teksten laat herschrijven.

De zaak wekte ook mijn interesse in nieuws.nl. Het is natuurlijk een heel interessante domeinnaam en de site is al sinds 2002 actief, maar een belangrijke speler is het nooit geworden. Dat komt vooral doordat er inhoudelijk nooit echt in geïnvesteerd is. De site plaatst simpelweg berichten van persbureaus door. Lange tijd vulde Novum Nieuws de site; tegenwoordig is dat het ANP.

Maar wie zitten er eigenlijk achter? De Nieuwe Ster legt uit dat een grote Nederlandse investeerder eigenaar is van de nieuwssite. Axivate Capital kocht in 2012 een aandeel in het bedrijf en zover ik heb kunnen achterhalen, is het nu de volledige eigenaar van de site.

Een echte redactie lijkt de site niet te hebben. Op LinkedIn zijn nauwelijks mensen te vinden die voor Nieuws.nl werken en de mensen die je vindt, zijn voornamelijk salesmanagers. Wel zijn er een heleboel beheerders van lokale nieuws.nl-sites. Voor elke gemeente is er een subdomein, waarvan een deel wordt uitgebaat door franchiseondernemers.

De hele constructie is vrij ondoorzichtig. De invulling van de lokale subsites verschilt sterk. Er is de Maastrichtse situatie, waarbij de berichten van een andere nieuwssite direct na publicatie werden herschreven en geplaatst op maastricht.nieuws.nl, maar ook op andere plekken lijkt duidelijk sprake van automatisering. Er zijn gemeenten waar enkel persberichten worden doorgeplaatst of dit soort gekke artikelen online staan. Andere subsites worden gevuld met berichten van de communicatieafdeling van de gemeente en 112-nieuwtjes. Er zijn echter ook gemeenten waar daadwerkelijk iemand dagelijks berichten schrijft en de site beheert.

Waarom nu specifiek in Maastricht één-op-één berichten van een andere site werden herschreven, is me onduidelijk. Het zou me niet verbazen als Nieuws.nl uiteindelijk een compleet met generatieve AI gevulde nieuwssite gaat worden. Er zit immers al geen redactie op en de eigenaren lijken overduidelijk geen site uit te geven, omdat ze de journalistiek een warm hart toedragen. Het lijkt mij een kwestie van tijd totdat de feed van ANP-berichten worden vervangen door een systeem dat nieuws uit diverse bronnen herschrijft en publiceert. Tenzij het conflict met De Nieuwe Ster de eigenaren te veel heeft afgeschrikt.

Mark Zuckerberg had wilde ideeën om zijn creatie Facebook te beschermen

In de VS verscheen Mark Zuckerberg deze week in de rechtbank in de zaak die de Amerikaanse toezichthouder FTC tegen het bedrijf heeft aangespannen. Volgens de FTC heeft Meta een illegaal monopolie op het gebied van persoonlijke sociale netwerken door de overname van Instagram en WhatsApp.

Of de rechter daarin meegaat is zeer de vraag - zeker omdat Meta duidelijk meer concurrentie heeft dan tien jaar geleden, door het succes van TikTok. Het bedrijf zelf had desondanks gehoopt dat de zaak überhaupt nooit voor de rechter zou komen. De pogingen van Mark Zuckerberg om vrienden te worden met Donald Trump kunnen immers niet los worden gezien van deze zaak.

Het interessante aan dit soort zaken is dat er altijd opvallende dingen naar buiten komen. In dit geval is het een beeld van Mark Zuckerberg die Facebook ziet als zijn eigen kind en de apps die Facebook heeft overgenomen als secundair daaraan. Sterker nog: Instagram lijkt voor de buitenwereld misschien de manier van Meta om meer marktmacht te verkrijgen, voor Zuckerberg voelde het lange tijd als een bedreiging.

In 2018 speelde de Facebook-oprichter met de gedachte om Instagram, dat het in 2012 had overgenomen, weer van de hand te doen. Instagram was immers hip en Facebook 'voor oude mensen'. De bedreiging van Instagram was de hele reden om de app over te nemen, maar met de jaren kreeg Zuckerberg blijkbaar steeds meer het idee dat hij zijn eigen creatie, Facebook, moest redden. Daarbij hield hij er rekening mee dat het bedrijf ergens in de periode tussen 2023 en 2028 verplicht zou worden zichzelf op te splitsen vanwege zijn marktmacht. Iets wat nu daadwerkelijk kan gebeuren in de zaak die de FTC heeft aangespannen.

Uiteindelijk is het idee van Mark Zuckerberg nooit uitgevoerd; Instagram is nog steeds onderdeel van Meta. Wel zijn in het jaar dat dit speelde de oprichters van Instagram vertrokken en is een vertrouweling van Mark Zuckerberg, Adam Mosseri, de baas geworden van de app.

In 2022 kwam Mark Zuckerberg met een ander idee om zijn kindje te redden: alle vrienden van gebruikers verwijderen, zodat ze opnieuw moesten beginnen. Iets wat dan bijvoorbeeld ieder jaar opnieuw zou moeten gebeuren. Ook dit gebeurde niet.

Uiteindelijk heeft Facebook er nu voor gekozen persoonlijke connecties weer belangrijker te maken met een speciale feed met posts van vrienden. Of dat Facebook weer relevanter kan maken, is zeer de vraag. Er is een duidelijke beweging te zien, zeker bij jongere generaties, waarbij mensen geen persoonlijke posts meer plaatsen op social media. In plaats daarvan delen ze dat soort dingen direct met vrienden, bijvoorbeeld op WhatsApp. Gelukkig voor Mark Zuckerberg heeft het bedrijf die app ook in handen, al heeft hij die niet zelf bedacht.

Kort

• De btw-verhoging op boeken, kranten en tijdschriften gaat definitief niet door. Afgelopen najaar werd de voorgenomen belastingmaatregel al teruggedraaid, maar dit werd vervolgens nog niet uit het wetsvoorstel gehaald. Op basis van een toezegging van de coalitie werd de wet mét de btw-verhoging aangenomen. Er moest nog gezocht worden naar waar het geld dat de maatregel zou opleveren dan vandaan zou moeten komen. Dat is bij de voorjaarsnota geregeld.
• De Raad van State maakt zich zorgen over de democratie in Nederland door het beleid van het huidige kabinet. Dat schrijft het onafhankelijke adviesorgaan van de overheid in zijn jaarverslag. De bezuinigingen op de landelijke publieke omroep worden specifiek genoemd. Volgens de Raad van State zijn onderwijs en media namelijk "vaak de eerste instituties die monddood worden gemaakt" als democratieën "afglijden naar autocratie of dictatuur".
• Google heeft opnieuw een mededingingszaak verloren in de VS. Het bedrijf zou binnen twee markten een monopoliepositie hebben op het gebied van advertentietechnologie. Eén daarvan is de technologie voor uitgevers om advertenties te verkopen en uit te serveren.
• Volgens muziekstreamingsdienst Deezer is inmiddels 18 procent van de nieuwe muziek die wordt geüpload naar het platform gegenereerd door kunstmatige intelligentie.
• Nog een interessant detail uit de FTC-zaak tegen Meta: na het Cambridge Analytica-schandaal in 2018 heeft het bedrijf overwogen om gebruikers de mogelijkheid te geven om tegen betaling een advertentievrije versie van Facebook te gebruiken. Dat heeft het bedrijf toen uiteindelijk niet gedaan, maar in 2023 werd dit alsnog ingevoerd in de EU vanwege Europese wetgeving.
• OpenAI zou werken aan een sociaal netwerk rond gegenereerde afbeeldingen. Het bedrijf moet dan wel opschieten, want Instagram is hard op weg om dit te worden...
• TikTok komt een eigen variant van Community Notes. De factcheck-achtige functionaliteit waarbij gebruikers opmerkingen kunnen plaatsen bij berichten en hier vervolgens op kunnen stemmen. Het idee achter Community Notes is als eerste getest door Twitter, voordat Elon Musk het overnam. Inmiddels lijkt het de standaard te worden als het gaat om factchecken op social media.