Sign in Subscribe
7 min read

Moeten media nu wel of niet actief worden op TikTok?

Goedenavond,

Het moment is daar: de laatste 'normale' editie van mijn nieuwsbrief van het jaar. Volgende week deel ik de voorspellingen van jou, de lezer (stuur ze in!) en daarna is het alweer 2023.

In deze editie wil ik het met je hebben over:

  • Voorspellingen voor 2023 uit binnen- en buitenland.
  • Moeten media nu wel of niet actief worden op TikTok?
  • Uitgevers stoppen met hun CMS-business.

Het is tijd om vooruit te kijken

De laatste weken van december staan in de media traditiegetrouw in het teken van terugkijken op het jaar dat achter ons ligt. Jaarlijstjes en -overzichten zijn alom aanwezig, maar ik vind het interessanter om vooruit te kijken.

Niemanlab publiceert traditiegetrouw de Predictions for Journalism 2023, waarin een heleboel mensen uit de journalistiek hun voorspellingen delen. Ik gebruik de luwe dagen tussen Kerst en Oud & Nieuw altijd om daar doorheen te klikken (en te lezen).

Het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek is onder het motto 'beter goed gejat dan slecht verzonnen' enkele jaren geleden gestart met een Nederlandse kopie. De Voorspellers 2023 staat sinds een week online.

Het betoog van Fabienne Meijer wil ik uitlichten omdat ik het zelf geschreven had kunnen hebben. Vooral dit punt is belangrijk:

Je ziet nu in de journalistieke wereld nog te vaak dat iedere redactie een eilandje is. De journalistiek zou veel baat hebben bij spelverdelers die alles en iedereen bij elkaar kunnen brengen. Mensen op redacties die holistisch kijken naar uitdagingen op het gebied van innovatie en digitale journalistiek, die én met de redacteuren kunnen praten én begrijpen hoe data-analyse werkt én snappen wat developers doen. Zodat ze goed begrijpen wat er nodig is en hoe ze resources moeten inzetten en verdelen. Die in staat zijn om teams die normaal gesproken niet met elkaar praten en elkaar niet goed begrijpen, aan één tafel te krijgen om samen aan oplossingen te werken. Ik hoop dat we dat vanaf komend jaar meer gaan zien.

Het is inmiddels ook een traditie dat ik iedereen die niet is gevraagd om zijn voorspellingen voor het komende jaar te delen, een podium geef in mijn nieuwsbrief. Dus zeg het maar: gaat de fusie tussen RTL en Talpa Network volgend jaar door? Tweeten journalisten over een jaar nog? Is er een krant die stopt met papieren edities op werkdagen?

Jouw voorspelling voor 2023 kun je tot en met aanstaande vrijdag insturen door simpelweg te reageren op deze mail.

In de volgende editie van mijn nieuwsbrief deel ik de voorspellingen met je (en kijk ik uiteraard ook even wat er terecht is gekomen van die van vorig jaar).

Moeten media nu wel of niet actief worden op TikTok?

Afbeelding: Stimuleringsfonds voor de Journalistiek

Je moet zijn waar je (potentiële) publiek zich bevindt. Daar geloof ik heilig in. En het is in mijn ogen ook niet erg als het lastig om aan dat publiek om datzelfde platform geld te verdienen. Maak mensen loyaal, dat is voor media op de korte termijn het allerbelangrijkste.

En toch snap ik de twijfel om actief te worden op TikTok. Niet omdat er voor nieuwsmedia geen mogelijkheden zijn, want die zijn er juist wel. Het is hét platform waar je een publiek kunt bereiken dat jou niet volgt, dankzij het wonderlijke aanbevelingsalgoritme. En ook steeds meer Nederlandse nieuwsmedia ontdekken dit.

Op het account van NU.nl verschijnt elke dag één video. De redactie zorgt voor een mix tussen hard nieuws en gezellige verhalen. ‘Dat is een journalistieke afweging. Als we vinden dat onze volgers iets echt moeten weten, dan maken we er hoe dan ook een video van.’ Tijdens de coronacrisis maakte NU.nl bijvoorbeeld samenvattingen van 1 minuut van de persconferenties. ‘Dat was een gouden greep,’ zegt Veen. ‘Jongeren probeerden te begrijpen wat er om hen heen gebeurde. Als we een keer wat later waren met de video dan kregen we vragen waar het bleef. Dan weet je dat het werkt.’

Het Reuters Institute for Journalism publiceerde begin deze maand een uitgebreid, internationaal onderzoek naar wat nieuwsmedia doen op TikTok. Daarin is te zien dat er gigantische verschillen zijn tussen hoe actief uitgevers per land zijn op het platform. In Spanje, Frankrijk en Italië zitten meer dan 80 procent van de uitgevers op TikTok; in Italië en Denemarken net iets meer dan 25 procent. Het rapport staat vol met voorbeelden van wat uitgevers doen op hun accounts.

Maar er is in mijn ogen wel een reden voor twijfel. Want een app die in handen is van een Chinees bedrijf, die allerlei gebruikersdata verzamelt en in theorie kan worden gebruikt voor beïnvloedingcampagnes, moet je daar als nieuwsredactie actief op willen zijn? Ja, want je kunt er publiek bereiken. Nee, want je moet je niet actief zijn op een platforms met zulke risico's.

Afgelopen week sprak NRC in een hoofdredactioneel commentaar zijn zorgen uit over TikTok:

Moet TikTok daarom ook hier worden verboden, zoals sommige Amerikaanse politici willen en ook in Nederland wel wordt bepleit? Het zou een drastische stap zijn die honderden miljoenen hun favoriete app ontneemt. Maar de dreigingen die van de app uit gaan, voor het persoonlijk welzijn, de privacy van gebruikers en de nationale veiligheid, zijn ernstig.
De regering-Biden werkt aan een overeenkomst met TikTok, die het gevaar van inmenging van de Chinese regering moet uitsluiten. Gegevens van Amerikaanse gebruikers zouden in de ‘cloud’ van Amerikaanse bedrijven opgeslagen moeten worden, TikTok zou transparanter moeten zijn over zijn algoritmes, hoe die tot stand komen en hoe voorkomen kan worden dat Beijing zich ermee bemoeit. De EU zou van TikTok vergelijkbare toezeggingen moeten eisen. En, ook in navolging van de VS, de veiligheidsrisico’s kunnen beperken door TikTok te verbieden op de werk-telefoons van militairen, en mogelijk ook van ambtenaren. De dreiging van een algemeen verbod kan als stok achter de deur dienen om TikTok te bewegen tot een verantwoordelijke opstelling, en meer distantie ten opzichte van China.

Wat ik mis in het stuk, is het feit dat NRC zelf actief is op TikTok. Waarom mist dit feit in het commentaar? Is er op de redactie discussie over geweest of actief worden op TikTok wel verstandig is? Past actief zijn op TikTok (nog) wel bij de hoofdredactionele kijk op het platform?

Het zijn ongelofelijk lastige vragen, maar juist daarom had ik ze enorm graag beantwoord gezien.

Uitgevers stoppen met hun CMS-business

Afbeedling: Vox Media

Een paar jaar geleden heb ik wel eens enthousiast geschreven over Amerikaanse uitgevers die zelf CMS'en ontwikkelden en deze vervolgens als product op de markt brachten, zodat ook andere uitgevers er mee aan de slag konden. Immers: als er één plek is waar je goed een CMS kunt ontwikkelen, dan is het in een organisatie waar je direct toegang hebt tot honderden gebruikers, dankzij de redacties die er dagelijks mee werken. Tegelijkertijd vond ik het een interessante, extra inkomstenbron voor een uitgever.

Het was de tijd dat Vox Media zijn veel geprezen CMS Chorus op de markt bracht en dat The Washington Post, net in handen van Amazon-oprichter Jeff Bezos, met Arc kwam. Inmiddels moet ik bekennen dat de realiteit anders bleek dan ik dacht (of hoopte).

Het blijkt voor uitgevers enorm lastig om goede ontwikkelaars aan zich te binden om zo'n product te blijven doorontwikkelen. En daarnaast is het verkopen van een zogeheten SaaS-dienst nogal andere koek dan het verkopen van wat advertentieruimte of abonnementen aan lezers. Uitgevers blijken simpelweg niet goed te zijn in de hele software-business.

Chorus blijkt slechts zes (!) klanten te hebben, buiten de eigen titels van Vox Media, en dus wordt het van de markt gehaald. En The Washington Post zou er over nadenken om zijn softwarebusiness van de hand te doen.

Het is jammer om te zien dat er daarmee weer één en misschien zelfs twee spelers van de markt voor CMS'en verdwijnen. Beide systemen staan er om bekend relatief gebruiksvriendelijk te zijn voor redacties, wat een serieus probleem is bij veel andere systemen.

Dat heeft alles te maken met de aanschaftrajecten, die ik inmiddels een aantal keer van dichtbij heb mogen meemaken. De redactie wordt daarbij vakkundig op afstand gehouden en de beslissing ligt bijna altijd aan de tech-/businesskant van een uitgever. Dat terwijl het het belangrijkste gereedschap is, waar tientallen tot honderden journalisten iedere dag mee werken. Uitgevers die systemen op de markt brengen, blijken niet de oplossing, een grote cultuursverandering is dat wel. Maar hoe die te weeg kan worden gebracht, weet ik ook niet.

Dit wil ik ook nog met je delen

Fijne week nog,

Elger