Hoe houdbaar is het om gratis nieuws aan te bieden, zoals NU.nl en RTL Nieuws doen?

Deze hele nieuwsbrief heb ik getypt met steenkoude vingers. Ik kan dus ook een keer een schuldige aanwijzen voor de spelfouten.

In deze editie wil ik het met je hebben over:

• De baas van Vox Media moet toegeven: nieuws kan niets zonder abonnementsvorm.
• Google heeft een AI-tool gemaakt die onderzoeksrapporten voor je schrijft (en drie andere AI-aankondigingen van Google).

De baas van Vox Media moet toegeven: nieuws kan niets zonder abonnementsvorm

De afgelopen twee jaar heb ik veelvuldig geschreven over de uitdagingen voor online media in een tijd dat verkeer vanuit externe bronnen, zoals Facebook en Google, eindig blijkt. Een verdienmodel dat is gebaseerd op verkeer is niet meer houdbaar.

Een verdienmodel met kwaliteitscontent die je gratis beschikbaar maakt ook niet. Dat is in ieder geval wat Jim Bankoff zegt. Bankoff is de grote baas bij Vox Media, de Amerikaanse online uitgever die in 2011 begon en achter onder meer nieuwssite Vox.com, techsite The Verge en sportsite SBNation zit. De uitgever is begonnen toen het verkeer vanuit Facebook en Google oneindig leek en het idee was dat je daar prima een businessmodel op kunt bouwen. En dat wist het bedrijf destijds ook te doen.

Inmiddels moet Bankoff toegeven dat het eigenlijk niet mogelijk is om als uitgever journalistiek te maken en dat volledig gratis weg te geven. In een interview met nieuwsbrief Status zegt hij:

I’m not sure throughout history it was ever possible, in the long term, for news publishers (beyond entertainment and lifestyle categories) to sustain strong newsrooms without a subscription component. Vox Media properties continue to do extremely well with advertisers thanks to our engaged audience and high quality bar. But as social platforms disavow and downrank reported news, and search platforms focus on promoting A.I.-based aggregation of stolen IP and dubious content over linking to source material, we are making the decision to hyperfocus on audience and business strategies that build direct engagement with consumers.

Het interview werd gepubliceerd vlak nadat The Verge een lidmaatschap introduceerde, dus zo vreemd zijn zijn uitspraken niet. In mijn ogen is het echter wel veelzeggend voor hoe de online journalistiek er nu voorstaat. Als zelfs degenen die dachten dat gratis journalistiek op basis van advertenties mogelijk was, moeten toegeven dat dat helemaal geen optie is, kun je wel de conclusie trekken dat het inderdaad niet mogelijk was.

De twee andere grote namen op dat vlak waren BuzzFeed News en Vice, die het beiden niet hebben overleefd.

In Nederland hebben we natuurlijk NU.nl, die natuurlijk relatief weinig 'eigen nieuws' maken, maar nog steeds stand houdt als aanbieder van gratis nieuws. Zelfs binnen een uitgeefconcern (DPG Media) dat inmiddels bij al zijn andere nieuwsmerken inkomsten uit advertenties combineert met de verkoop van online abonnementen. Daarnaast hebben we natuurlijk RTL Nieuws dat online nog steeds alles gratis beschikbaar maakt. Ik ben heel benieuwd of men bij beide organisaties denkt dat dit model op termijn nog houdbaar is of dat men het stiekem eens is met Jim Bankoff.

Google heeft een AI-tool gemaakt die onderzoeksrapporten voor je schrijft (en drie andere AI-aankondigingen van Google)

Google heeft deze week een heleboel AI-aankondigingen gedaan. Het zijn er zoveel dat ik ze niet eens allemaal ga opsommen in deze nieuwsbrief, maar ik heb een selectie gemaakt van de vier aankondigingen die relevant zijn voor de media/journalistiek:

• Google heeft een nieuwe versie van zijn AI-model Gemini gemaakt. Gemini 2.0 is in de basis een taalmodel, maar kan ook afbeeldingen en audio genereren. Het model is sneller en goedkoper dan zijn voorganger en er is een speciale, kleine versie ontwikkeld die geoptimaliseerd is om de reactietijd van het model te minimaliseren. Het idee is dat dit model kan worden gebruikt in allerlei applicaties waarin je eigenlijk geen wachttijd wil hebben.
• De laatste maanden zie je dat AI-bedrijven zich steeds meer lijken te focussen op een toepassing van AI waarbij bepaalde taken op je computer worden geautomatiseerd. Door een systeem te ontwikkelen dat zelf kan browsen op websites, zou je een zogenaamde AI Agent online aankopen kunnen laten doen of andere kleine klusjes kunnen laten uitvoeren. Alle techbedrijven zetten hier op in, omdat de ontwikkeling hiervan goed te doen is op korte termijn met de huidige staat van de technologie. Google toonde deze week een prototype van Project Mariner, dat is ontwikkeld door DeepMind, de AI-tak van het bedrijf:

• Google heeft een AI-tool ontwikkeld die op basis van bronnen die die op internet kan vinden een onderzoeksrapport voor je schrijft. Het resultaat is voorzien van links naar de bronnen, zodat je deze kunt controleren. Deep Research, zoals de tool heet, is voorlopig enkel beschikbaar in het Engels voor betalende gebruikers van Google's Gemini.
• Het lijkt erop dat Google, na de mislukking van de Google Glass, toch weer gelooft in een 'slimme' bril. Google is druk bezig met Project Astra, dat een half jaar geleden voor het eerst werd getoond aan de wereld. Het idee hiervan is een assistent te ontwikkelen die kan reageren op wat je tegen hem zegt, maar ook op wat hij ziet. En in demo's komt één ding steeds terug: de meest logische plek voor zo'n assistent is niet je smartphone, maar een bril.

Kort (maar wel veel)

• De regering wil nog 50 miljoen extra bezuinigen op de NPO. Dat gat moet worden opgevuld door extra inkomsten uit reclameverkoop; iets waar commerciële mediabedrijven - op zijn zachtst gezegd - niet blij mee zijn. STER, dat reclamezendtijd voor de NPO verkoopt, wil om extra inkomsten te genereren weer online advertenties gaan verkopen aan commerciële partijen, waaronder prerolls voor video's.
• De Leeuwarder Courant heeft vorige week bij een artikel een foto gepubliceerd die was uitgebreid met behulp van generatieve AI. Op een bewerkte foto van Terschelling was bebouwing te zien die helemaal niet bestaat. De technologie om dit te doen zit tegenwoordig standaard in Photoshop.
  • Woensdag schreef ik nog over Adobe Premiere, waarin de mogelijkheid om middels AI een videofragment te verlengen standaard wordt ingebouwd. En ik betoogde toen dat het belangrijk is om nu alvast na te denken hoe je hier als redactie mee om wil gaan.
• De stemkloontechnologie van Eleven Labs is gebruikt voor een Russische desinformatiecampagne.
• De satirische nieuwssite The Onion mag Infowars van Alex Jones toch niet overnemen, heeft een Amerikaanse rechter geoordeeld. The Onion kocht Infowars via een faillissementsveiling, maar deze veiling zou door de manier waarop deze was opgezet niet het maximale hebben opgeleverd.
• Op plekken in de VS waar er geen lokaal nieuwsaanbod (meer) is, heeft Trump een verpletterende overwinning weten te halen bij de presidentsverkiezingen. Onderzoekers hebben enkel een correlatie ontdekt en het is dus niet duidelijk of het één te wijten is aan het ander.
• Meta heeft een miljoen dollar genoteerd aan het fonds dat de inauguratie van Donald Trump als president van de VS bekostigt. Zoals techjournalist Casey Newton met een knipoog schrijft doet de Facebook-oprichter dat "as part of its ongoing effort to keep Mark Zuckerberg out of prison".
• Australië wil dat ieder online platform dat meer dan 250 miljoen dollar winst maakt een belasting betaalt die ten goede komt aan de journalistiek in het land. Met deze nieuwe wetgeving kunnen de internetbedrijven er niet meer onderuit komen dat ze moeten betalen door simpelweg nieuws te weren van hun platform.
• YouTube heeft de versie van zijn player die uitgevers kunnen gebruiken uitgekleed, waardoor de gebruikerservaring verslechterd is. De speciale speler werd in 2016 geïntroduceerd als onderdeel van afspraken met uitgevers om inkomsten te delen. Met de aanpassingen lijkt YouTube uitgevers te willen dwingen om te kiezen tussen omzet of een goede gebruikservaring voor de eindgebruikers. Verder lijkt er helemaal geen sprake van machtsmisbruik door YouTube.
• Instagram voegt een mogelijkheid toe om Reels te testen bij een groep gebruikers die je niet volgen, voordat je volgers de video in kwestie zien. Op die manier kun je erachter komen of hij aanslaat, en eventueel nog aanpassen, voor je hem echt publiceert.
• Threads heeft zoals verwacht de 'Starter Packs' van BlueSky gekopieerd. Dit zijn handmatige samengestelde lijstjes met accounts in een specifieke niche, zodat je deze accounts kunt volgen.
• TikTok is gestart met de uitrol van TikTok Shop in de EU. Om te beginnen in Spanje en Ierland, maar de ambitie is om de shopfunctie in de app verder uit te breiden. Via TikTok Shop kunnen producten worden aangeboden en gekocht via video's in de app, zonder TikTok te hoeven verlaten. Toen de functionaliteit in de VS werd geïntroduceerd, klaagden veel TikTok-gebruikers over de gigantische hoeveelheid shop-video's die ze zagen doordat deze actief werden gepusht door het aanbevelingsalgoritme.
• Google heeft zijn jaaroverzicht gepubliceerd met daarin toplijstjes van trending zoekopdrachten. De criteria hierachter zijn niet duidelijk - het is dus niet waar het meest op wordt gezocht - maar 'EK' staat op 1, gevolgd door 'Joost Klein' en 'Olympische Spelen'. Het interessantst vind ik altijd de lijstjes met hoe, wat en waarom-vragen. Die zijn interessant voor nieuwsredacties, omdat ze je inzicht geven in wat voor vragen mensen hebben over nieuws-gerelateerde onderwerpen.
• Automattic, het bedrijf achter WordPress, moet van de rechter stoppen met het blokkeren van WP Engine. De oprichter van WordPress vindt dat WP Engine te veel geld verdient aan WordPress en te weinig terugdoet voor de open-source-community. Daarom ontzegde hij het bedrijf de toegang tot de servers van WordPress, maar juridisch heeft hij geen poot om op te staan.