Sign in Subscribe
6 min read

Hoe het publiek aankijkt tegen het gebrek van generatieve AI is complexer dan je misschien denkt

Deze week verscheen er opnieuw een onderzoek waarbij is gekeken hoe het publiek kijkt naar het gebruik van (generatieve) AI in de journalistiek.
Hoe het publiek aankijkt tegen het gebrek van generatieve AI is complexer dan je misschien denkt
Afbeelding gegenereerd met behulp van DALL-E

In deze editie van mijn nieuwsbrief wil ik het met je hebben over:

  • 4 nieuwe inzichten over hoe het publiek aankijkt tegen het gebruik van generatieve AI.
  • Voor talentontwikkeling heb je mediaspeeltuinen nodig.

4 nieuwe inzichten over hoe het publiek aankijkt tegen het gebruik van generatieve AI

Het Reuters Institute for the Study of Journalism lijkt zich vol op AI te storten met hun onderzoeken. In mei kwam er een onderzoeksrapport uit over hoe mensen aankijken tegen generatieve AI, waar het gebruik in de journalistiek een onderdeel van was. Vervolgens was er in juni ruim aandacht voor het gebruik van AI in de journalistiek in het Digital News Report.

Deze week verscheen er opnieuw een onderzoek waarbij is gekeken hoe het publiek kijkt naar het gebruik van (generatieve) AI in de journalistiek. Dit onderzoek (pdf) heeft Reuters uitgevoerd samen met onderzoeksbureau Craft. in Mexico, het Verenigd Koninkrijk en de VS. Het is een kwalitatief onderzoek waarbij mensen geïnterviewd zijn en enkele taken moesten uitvoeren. Deels valt het onderzoek een beetje in herhaling en worden de resultaten uit de twee eerdere onderzoeken bevestigd, maar er zijn ook zeker een aantal inzichten die ik nog niet eerder met je gedeeld heb. Ik heb er vier uitgekozen.

1. Populaire cultuur en journalistieke berichtgeving zorgen voor een negatieve houding tegenover kunstmatige intelligentie

Misschien niet helemaal een verrassing, maar de manier waarop de journalistiek schrijft over kunstmatige intelligentie heeft invloed op hoe het publiek er tegenaan kijkt. Verhalen over de schrijversstaking in Hollywood, rechtszaken vanwege auteursrechtinbreuk, het wegautomatiseren van banen en desinformatie zorgen voor een negatievere houding. Tegelijkertijd zorgt berichtgeving over de mogelijkheden die het biedt voor bijvoorbeeld de medische wetenschap er juist voor dat de houding positiever wordt.

Maar ook films en series waarin kunstmatige intelligentie een rol speelt, beïnvloeden hoe mensen tegen de technologie aankijken. En die schetsen natuurlijk vaak een dystopisch beeld. Van Black Mirror tot The Terminator: ze zorgen er niet voor dat mensen heel enthousiast worden over welke gevolgen kunstmatige intelligentie kan hebben op ons leven.

Onder de streep komen mensen minder in aanraking met de positieve kant van AI en zijn die ook minder concreet dan het negatief beeld dat geschetst wordt.

2. Er zijn vier factoren die invloed hebben op hoe mensen aankijken tegen het gebruik van AI in de journalistiek

Culturele en persoonlijke factoren hebben uiteraard invloed op hoe mensen aankijken tegen het gebruik van generatieve AI in de journalistiek, maar daarnaast zijn er vier factoren die van invloed zijn op de houding van het publiek:

  1. Waar in het redactionele proces en de uiteindelijke consumptie van het nieuws kunstmatige intelligentie wordt gebruikt.
  2. Het soort informatie waarover wordt bericht en of hierbij menselijke interpretatie of gevoel noodzakelijk/wenselijk is.
  3. Het medium zelf: het maakt verschil of het gaat om gegenereerde tekst of gegenereerd beeld.
  4. Hoeveel menselijk toezicht er is.

3. Het publiek heeft minder problemen met gegenereerde tekst dan met gegenereerd beeld

Over het algemeen is het zo dat op redacties generatieve AI meer wordt gebruikt voor het schrijven van teksten dan voor het genereren van afbeeldingen. Dat sluit aan met hoe het publiek hier tegenaan kijkt. Mensen vinden het gebruik van kunstmatige intelligentie voor het genereren van tekst in de journalistiek acceptabeler dan voor het genereren van beeld.

Nu zijn er verschillende soorten beeld die je kunt genereren: een illustratie, die duidelijk niet realistisch is, of een fotorealistische afbeelding of video. Illustraties zijn relatief acceptabel, vindt het publiek. Die zijn immers ook nooit realistisch geweest en eigenlijk is generatieve AI enkel een nieuwe tool om deze te maken. De houding tegenover het genereren van foto's en video's is een stuk negatiever.

Here the issues at play are the realism of the medium. Photos and videos are perceived to be ’the truth’, the camera doesn’t (or isn’t supposed to) lie. It is disingenuous and sometimes distasteful for these to be produced artificially – even if disclosed.

Vooral dat laatste is interessant: transparantie zorgt er niet voor dat het publiek het gebruik van generatieve AI voor foto's of video plots accepteert. Hoe duidelijk je ook maakt dat de media gegenereerd is, de houding blijft over het algemeen negatief. Uiteindelijk gaat het over hoe realistisch en 'serieus' het beeld is. De onderzoekers hebben hier een een matrix van gemaakt:

4. Transparantie over het gebruik van kunstmatige intelligentie is niet zo simpel als je denkt

In sommige AI-richtlijnen die redacties hanteren staat dat het gebruik van kunstmatige intelligentie altijd gecommuniceerd moet worden naar het publiek. Dat klinkt als een goed uitgangspunt, maar soms kun je je afvragen of het wel zinvol is. Je communiceert immers ook niet dat er software is gebruikt om kleurcorrectie te doen op beeldmateriaal.

Ook het publiek blijkt hier in zwart-wit naar te kijken. Bij sommige achter-de-schermen-toepassingen vindt het publiek het minder belangrijk dat dit actief wordt gecommuniceerd dan bij het genereren van content. En ook is het minder wenselijk als het ondersteunend is aan de journalistiek dan wanneer het gebruikt wordt voor contentcreatie.

Het gevaar wat ik persoonlijk zie is dat te veel transparantie zorgt dat mensen het gaan negeren of het zelfs als storend wordt ervaren.

Voor talentontwikkeling heb je mediaspeeltuinen nodig

Ik tik deze nieuwsbrief vanuit Tilburg, waar gisteren de 16e editie van Kermis FM begonnen is. Vaste lezers van deze nieuwsbrief weten dat ik daar ieder jaar te vinden ben, al vijftien jaar lang, omdat ik één van de medeoprichters van dit mediaproject ben. Maar voor diegene die er niet mee bekend zijn een hele korte uitleg van wat Kermis FM is.

Kermis FM is ooit begonnen als een leuk hobbyprojectje van een groep radiovrienden, die al online radio maakten en/of werkzaam waren bij de landelijke radio. Het idee was simpel: de Tilburgse Kermis is de grootste kermis van de Benelux en daar is meer dan genoeg te beleven om verslag van te doen via een evenementenzender. Gewoon omdat het leuk is om radio te maken.

Al in het eerste jaar werd dit project een stuk groter dan gedacht en werd de radiostudio op een zolderkamer uit het originele idee ingeruild voor een mobiele radiostudio midden op het kermisterrein. De jaren daarna groeide Kermis FM verder uit en kwam er ook tv bij en een steeds grotere online presence.

Inmiddels maken ieder jaar zo'n 200 vrijwilligers tien dagen lang live radio, tv en online-uitingen vanaf de Tilburgse Kermis. In een professionele setting. Dat wil zeggen: met professionele apparatuur, professionele vormgeving en een professionele organisatie die zorgt voor voorbereiding, redactie en vrijwilligersbeleid. Vooral dat laatste is belangrijk: iedereen bij Kermis FM doet het vrijwillig. Een kleine subsidie en een heleboel sponsoren zorgen ervoor dat Kermis FM kan bestaan.

De vrijwilligers van Kermis FM zijn een mix van professionele mediamakers en jong talent. Er zitten zelfs mensen bij die hun eerste media-ervaring opdoen bij Kermis FM. En bij de professionele mediamakers zitten veel mensen die in eerste instantie als jong talent begonnen zijn bij Kermis FM, maar inmiddels carrière maken in Hilversum.

Deze mix van makers is ontzettend belangrijk. Het biedt jong talent de kans om in een professionele omgeving ervaring op te doen, hand in hand met professionals, op een plek waar je fouten kan en mag maken. En ieder jaar opnieuw zie ik hoe belangrijk dat is.

In mijn ogen hebben we meer van dat soort plekken nodig. Natuurlijk zijn er een aantal talentontwikkelingsprogramma's bij de publieke omroep, maar dat zijn vaak langdurige programma's met een selectie aan de poort. En lokale omroepen zijn op dit vlak ook zeker onmisbaar. Maar meer projecten zoals Kermis FM zouden een belangrijke speeltuin kunnen zijn voor jong mediatalent om zich te ontwikkelen.

Kort