16 jan. 2023 9 min read

EenVandaag vroeg het publiek om vragen te stellen, dat leverde deze inzichten op

In mijn nieuwsbrief heb ik het de afgelopen jaren maar weinig gehad over mijn werk. Wel over mijn vakgebied, maar niet over waar ik daadwerkelijk mee bezig ben. Omdat ik het niet te veel over mezelf wil hebben, maar ook omdat niet iedere klant er blij mee is als ik de wereld vertel over de projecten die ik bij hen doe.

Toch wil ik dit jaar -met toestemming- wat vaker gaan schrijven over mijn werk, omdat ik regelmatig met dingen bezig ben die het delen waard zijn. Om te beginnen in deze editie een heel interessant project van de AVROTROS waar ik de afgelopen maanden aan meegewerkt heb.

De inhoudsopgave van deze nieuwsbrief:

EenVandaag luistert beter naar het publiek door hen vragen te laten stellen.
De 5 interessantste inzichten uit het jaarlijkse trends & voorspellingen onderzoek van het Reuters Institute.
Hoe staat de podcastindustrie er eigenlijk voor?

1. EenVandaag luistert beter naar het publiek door hen vragen te laten stellen

Hoe kan de redactie verhalen beter afstemmen op vragen en behoeftes van het publiek? Het afgelopen najaar heb ik de redactie van EenVandaag geholpen om een antwoord te vinden op die vraag. Samen met eindredacteur online Gerson Veenstra en redacteur Margot Hoogerwerf heb ik onder de noemer 'EenVandaag Vraagt' allerlei manieren uitgeprobeerd om het publiek vragen te laten stellen over nieuwsonderwerpen en deze ook te beantwoorden. Daarnaast zijn we ook online en in fysieke bijeenkomsten in gesprek gegaan met het publiek om meer inzicht te krijgen in de vragen die er leven en hoe ze die zouden willen stellen en beantwoord hebben.

Inmiddels zijn we meer dan 20.000 vragen verder, vindt het publiek van EenVandaag dat de redactie beter naar hen luistert en vinden redacteuren die hebben meegewerkt aan dit project het nuttig om inzicht te krijgen in welke vragen er leven bij het publiek. En ook niet onbelangrijk: online zag EenVandaag dat artikelen die zijn gemaakt met ingestuurde vragen als basis stuk voor stuk bovengemiddeld goed gelezen worden.

De lessen die we hebben geleerd tijdens 'EenVandaag Vraagt' zijn grotendeels niet enkel van toepassing EenVandaag, maar breder toepasbaar. Zo leerden we dat het publiek vooral vragen heeft bij onderwerpen die impact hebben op hun eigen leven en/of die veel onzekerheden met zich meebrengen. Dat zijn dan ook de vragen die mensen insturen.

Vragen hebben en vragen stellen is echter niet hetzelfde. In bijeenkomsten kwamen we erachter dat er ook veel vragen zijn over onderwerpen die voorkennis vereisen of die elementen bevatten die niet zo duidelijk zijn als de redactie aanneemt in zijn berichtgeving. Een concreet voorbeeld: het ging in de media het afgelopen jaar vaak over grensoverschrijdend gedrag, maar wat die term betekent is vaak niet duidelijk, waardoor het publiek bij items hierover met een heel fundamentale vraag blijft zitten. Dergelijke vragen stellen ze alleen een stuk minder snel en het is in mijn ogen een uitdaging om ook dit soort vragen binnen te krijgen als redactie. Hoe? Daar ben ik ook nog niet achter.

"Ik wil een vraag stellen via het kanaal waar ik me op dat moment bevind", was een letterlijke reactie van iemand uit het publiek tijdens ons onderzoek. En dat vat het antwoord op de vraag 'welke kanalen moet je inzetten om het publiek vragen te laten insturen?' wel samen. Voor de één is mailen logisch en fijn, voor de ander een vraag insturen via WhatsApp en weer een ander wil het liefst via een formulier onder een online artikel een vraag in kunnen sturen.

Daarbij is het ook nog afhankelijk van wat voor vraag het is. We hebben oproepen geplaatst voor onderwerpen waar aan gewerkt werd, maar ook na publicatie/uitzending van een onderwerp gevraagd of er nog vragen waren om eventueel een follow-up te maken.

Een laatste belangrijke les die we leerden is dat alles draait om verwachtingsmanagement. Het publiek wil weten waarom de redactie vragen stelt, waar/wanneer ze antwoord krijgen en ze willen terugkoppeling, als het even kan een snel en persoonlijk antwoord. Dat vraagt nogal wat van de redactie. Net zoals dat we merkten dat het soms best lastig is om als redactie uit te vinden wat je vervolgens doet met de vragen die binnenkomen. Maak je een soort Q&A met een expert? Neem je een vraag mee in een item? Benoem je de hele tijd dat het publiek een vraag heeft ingestuurd?

Op dat vlak is er in mijn ogen nog genoeg te doen op een redactie als die van EenVandaag en ik ben dan ook blij dat ze daar dit jaar, als vervolg op dit pilotproject, mee aan de slag gaan.

2. De 5 interessantste inzichten uit het jaarlijkse trends & voorspellingen onderzoek van het Reuters Institute

Het Reuters Institute for the Study of Journalism verstuurt aan het eind van het jaar altijd een enquete aan leidinggevenden uit de media in 53 landen (inclusief Nederland) om een beeld te krijgen van de verwachtingen en trends voor het nieuwe jaar. Het resultaat daarvan is het rapport 'Journalism, media, and technology trends and predictions 2023' dat afgelopen week werd gepubliceerd.

Het is zeker de moeite waard om het helemaal door te lezen, maar mocht je geen tijd hebben dan heb ik het voor je gedaan. Ik zet de vijf, in mijn ogen, interessantste inzichten voor je op een rij:

1. Slechts 44 procent van de uitgevers en omroepen heeft vertrouwen in wat 2023 op bedrijfseconomisch gebied brengt. 19 procent geef aan geen vertrouwen te hebben en de rest (37 procent) gaf een neutraal antwoord. Niet vreemd in tijden van inflatie natuurlijk. Helaas is vorig jaar dezelfde vraag niet gesteld en kan ik dit dus niet vergelijken met 2022.

2. Bijna driekwart (72 procent) van de ondervraagde media maakt zich zorgen over nieuwsmijden. Slechts 13 procent zegt zich geen zorgen te maken over deze ontwikkeling. Bijna de helft van de ondervraagden geeft daarbij aan dat ze het verkeer naar hun site/app het afgelopen jaar hebben zien dalen.

3. De platforms waar uitgevers tien jaar geleden massaal op inzetten, krijgen komend jaar minder aandacht. De energie die naar Facebook en Twitter ging, wordt ingeruild voor een focus op TikTok, Instagram en YouTube.

Desondanks vindt men Twitter wel belangrijk voor de journalistiek. 51 procent van de ondervraagden vindt een wereld zonder Twitter slecht voor de journalistiek, terwijl 17 procent denkt dat het vakgebied beter af is zonder het sociale netwerk.

4. De twee belangrijkste kanalen/vormen waar media het komende jaar meer in gaan investeren zijn (alweer) podcasts en nieuwsbrieven. 72 procent zegt meer te gaan investeren in podcasts/audio en 69 procent in nieuwsbrieven. Dit wordt gevolgd door online video (67%) en datavisualisaties (52%). In VR/AR/metaverse zegt slechts 5 procent meer te gaan investeren in 2023.

5. Uiteraard werd er ook gevraagd naar het gebruik van toepassingen van kunstmatige intelligentie door nieuwsorganisaties en daar zien we dat tweederde van de hen nog niet verder komt dan wat experimenten of er zelfs helemaal niets mee doet...

3. Hoe staat de podcastindustrie er eigenlijk voor?

Het is lastig om grip te krijgen op de podcastindustrie. Sowieso omdat het niet echt één industrie is. Je hebt podcastnetwerken en -startups, traditionele media en de grote techbedrijven die er mee bezig zijn, nog los van alle hobbyisten. In Nederland blijft het aantal mensen dat naar podcasts luistert jaar op jaar groeien, maar hoeveel podcasts/uur mensen eigenlijk luisteren wordt dan weer niet onderzocht. Daarnaast is het lastig om grip te krijgen op de hoeveelheid advertentiegeld die er in de podcastmarkt omgaat of hoeveel mensen er eigenlijk betalen/donderen aan podcasts die ze luisteren.

Om een beeld te krijgen moet je het veelal doen met wat je hoort van specifieke bedrijven, door wat er geschreven wordt in de media en door onderzoeken die er worden gedaan (maar vaak net niet de vragen beantwoorden die ik heb). Een voorbeeld is dit stuk van Nicholas Quah, een Amerikaanse journalist die voor Vulture schrijft over de podcastmarkt. Hij verstuurde een vragenlijst aan honderden mensen uit de Amerikaanse podcastindustrie en zijn conclusie op basis van de antwoorden: 2023 wordt een pittig jaar. Dat heeft overigens vooral te maken met de inflatie en eventuele recessie die volgt, die zeker in de VS de hele media-industrie raakt.

In my exchanges, the specter of more consolidations, more layoffs, more shuttered shows, and studio closures came up frequently. The general consensus is that the exorbitant spending of the past four years, particularly by the bigger companies like Spotify and iHeartMedia, will finally be properly scrutinized — and possibly come to an end.

Tegelijkertijd zie je dat er een belangrijke verandering is die al een tijdje gaande is podcastland: de verschuiving van audio naar video. Quah schrijft daarover:

In terms of video, the discussion tended to have a robotic feel: The platforms are incentivized to further merge the on-demand audio ecosystem with the existing digital video ecosystem, YouTube is looming on the horizon, doesn’t the prospect of more shows reaching more people through established video platforms sound exciting to you? I mean, sure, but if I wanted to watch YouTube or TikTok, I’d watch YouTube or TikTok.

Afgelopen week verscheen een Amerikaans onderzoek waarin 46 procent van de podcastluisteraars aangaf podcasts het liefst te consumeren met video en 42 procent zei een voorkeur te geven aan enkel audio. Hoe jonger iemand is, hoe groter de voorkeur voor video.

Nu in mijn motto altijd: vraag niet naar wat mensen willen, maar naar wat mensen doen. Het zou interessant zijn om een massale vergelijking te doen voor kijk- en luistercijfers van podcasts die in audio en video verschijnen. In de wandelgangen hoor ik bijvoorbeeld dat binnen Podimo slechts een heel klein deel de videoversie van podcasts bekijkt, maar harde cijfers heb ik helaas niet.

Ik blijf de verschuiving naar video een interessante ontwikkeling vinden. Het werkt uiteraard vooral voor praat- en interviewpodcasts en als maker moet je het ook maar willen, maar onder de streep zorgt er voor dat je een potentieel groter publiek kunt bereiken. En dat is altijd aantrekkelijk, toch?

4. Dit heb ik afgelopen week gelezen

Mediahuis gaat de reclamezendtijd voor de tv-zenders van Talpa Network (SBS6, NET5, Veronica etc.) verkopen in de hoop dat de ACM de fusie van Talpa en RTL dan goedkeurt.
De eerste boete die Ongehoord Nederland vorig jaar kreeg van de NPO wordt verlaagd met 10 procent, omdat de omroep 'jong en onervaren' is.
Het is bij de meeste uitgevers onmogelijk om een (digitaal) krantenabonnement online op te zeggen, met het idee dat dat de retentie zou verhogen. Cijfers van The Minneapolis Star Tribune laten echter zien dat het deel van de opzeggers dat je alsnog kunt behouden online groter is dan telefonisch.
The Guardian is in december getroffen door een ransomware aanval en daarbij zijn persoonsgegevens van medewerkers gestolen, blijkt nu.
Apple biedt sinds kort audioboeken aan die worden voorgelezen door een kunstmatige stem.
Warner Bros. Discovery heeft een deel van zijn Europese producties van HBO Max verkocht aan SkyShowtime, omdat lokale producties geen onderdeel meer zijn van de strategie van HBO Max (ondanks verplichtingen binnen de EU).
Openbare scholen uit Seattle spannen samen een rechtszaak aan tegen verschillende social-media-platforms, omdat ze verantwoordelijk zouden zijn voor een geestelijke-gezondheidscrisis bij jongeren.
TikTok heeft in Frankrijk een boete van 5 miljoen euro gehad, omdat het het weigeren van cookies lastiger maakte dan het accepteren ervan.
Tot slot nog wat ontwikkelingen bij Twitter. De app (en site) opent voortaan met een 'For You'-tab die tweets laat zien op basis van een algoritme in plaats van op basis van wie je volgt. Ondertussen werken het overgrote deel van Twitter-apps die zijn gebouwd door externe ontwikkelaars sinds een paar dagen niet meer. Waarschijnlijk is dit bewust, maar Twitter heeft er (nog steeds) niet over gecommuniceerd naar ontwikkelaars en gebruikers. Dergelijke apps worden vooral gebruikt door trouwe powerusers van Twitter, die je in mijn ogen een dikke middelvinger geeft als bedrijf. En dan zijn er nog de Twitter Files: interne documenten die Elon Musk afgelopen najaar aan een paar zelfstandige journalisten heeft gegeven om het oude management zwart te maken. TechCrunch legt uit dat er eigenlijk weinig nieuwswaardigs in staat.