AD heeft het grootste maandbereik, NU.nl de populairste nieuws-app
Terwijl ik vanuit mijn werkkamer de sneeuwvlokken naar beneden zie dwarrelen, heb ik een verse nieuwsbrief voor je geschreven. Ik wil het deze keer met je hebben over:
- Eindelijk zijn er weer openbare bereikcijfers van nieuwssites, al zitten er een paar haken en ogen aan.
- De Geïllustreerde Kunstmatige Intelligentie: een volledig automatisch gegenereerde nieuwssite.
Eindelijk zijn er weer openbare bereikcijfers van nieuwssites, al zitten er een paar haken en ogen aan
Lange tijd waren er geen openbare bereikcijfers beschikbaar van Nederlandse websites, zodat je kon vergelijken hoe de verschillende media het online deden. Omdat alle bereiksonderzoeken van Nederlandse media zouden worden samengevoegd in het Nationaal Media Onderzoek, was branchevereniging Vinex alvast gestopt met het zogeheten NOBO-onderzoek terwijl het nieuwe onderzoek er nog niet was.
Er was beloofd dat begin dit jaar het NMO de online bereikcijfers zou gaan publiceren en die zijn nu inderdaad beschikbaar voor de laatste vier maanden van 2023. Er is een top 50 van websites met het meeste bereik, een top 50 apps met het meeste bereik en een gecombineerde online bereikslijst. Hierin zitten trouwens niet alleen nieuwsmerken, maar ook enkele andere Nederlandse sites zoals Buienradar, Marktplaats en TVGids.nl.
De NOS ontbreekt dan juist weer in de cijfers, terwijl dit in het oude onderzoek één van de grootste nieuwsmerken van Nederland was. Ik heb de omroep gebeld om te vragen of/waarom ze niet meedoen, maar er nam niemand op bij de afdeling woordvoering. Ook andere publieke omroepen en de NPO worden niet gemeten.
De top 10 van nieuwsmerken qua online bereik zag er in december ziet er als volgt uit:
| Rank | Merk | Absoluut bereik | Procentueel bereik |
|---|---|---|---|
| 1 | AD | 6.600.000 | 40,5% |
| 2 | RPO (regionale omroepen) | 6.471.000 | 39,7% |
| 3 | NU.nl | 5.961.000 | 36,6% |
| 4 | RTL Nieuws | 5.775.000 | 35,5% |
| 5 | De Telegraaf | 4.981.000 | 30,6% |
| 6 | Shownieuws | 4.584.000 | 28,1% |
| 7 | LINDA.nl | 2.771.000 | 17% |
| 8 | Libelle | 2.226.000 | 13,7% |
| 9 | De Gelderlander | 2.216.000 | 13,6% |
| 10 | de Volkskrant | 1.995.000 | 12,2% |
Voor de duidelijkheid: het gaat om het maandbereik op websites en apps op basis van een steekproef van respondenten die toestaan dat hun internetgebruik wordt gemeten en dus niet om cijfers waarbij iedere bezoeker daadwerkelijk wordt gemeten.
Daarnaast moet je je afvragen wat het maandbereik zegt. Het betekent dat iemand die maand minstens één keer is langs geweest. Iemand die dus toevallig op een linkje heeft geklikt is hierbij net zoveel waard als iemand die 5 keer per dag langskomt. Dagbereik is wat dat betreft een stuk interessanter, maar deze cijfers worden niet openbaar gepubliceerd.
Wat dat betreft zeggen app-cijfers waarschijnlijk iets meer over het bereik onder loyale bezoeker (eenmalige bezoeker installeren immers geen app, terugkerende wel). Als je kijkt naar de losse app-hitlijst, dan valt op dat de top 3 er anders uitziet:
| Rank | Merk | Absoluut bereik | Procentueel bereik |
|---|---|---|---|
| 1 | NU.nl | 3.403.000 | 20,9% |
| 2 | RPO (regionale omroepen) | 2.460.000 | 15,1% |
| 3 | AD | 1.934.000 | 11,9% |
Wat opvalt in de totale bereikcijfers is het grote bereik van De Gelderlander. Deze regionale krant heeft een groter bereik dan De Volkskrant en NRC, dat zelfs buiten deze top 10 valt.
Een paar andere dingen die ik nog wil uitlichten:
- Het radiostation met het grootste online bereik was in december Sky Radio (553.000), waarschijnlijk door hun kerstmuziek. Alle andere Nederlandse radiostations vallen buiten de top 50 (of worden niet gemeten, zoals de NPO-zenders).
- Een paar online-only nichetitels vallen op qua bereik:
- Manners: 1.364.000
- Kek mama: 1.050.000
- Sportnieuws.nl: 787.000
- Van de niet-nieuwssites die deelnemen aan het onderzoek is Buienrader het grootste met een bereik van 6.499.000. De vele regen in december zal daaraan bij hebben gedragen. Het succes van Reclamefolder.nl van DPG Media (1.147.000) valt daarnaast op.
Ik ben niet van plan elke maand in te gaan op deze bereikcijfers, maar het is wel prettig om eindelijk weer een beetje te kunnen zien wat er gebeurt in de markt.
De Geïllustreerde Kunstmatige Intelligentie: een volledig automatisch gegenereerde nieuwssite
Kun je kunstmatige intelligentie volledig zelfstandig een nieuwssite laten vullen. Los van ethische vragen en het feit dat je kunt discussiëren of je het journalistiek kunt noemen, is het interessant om te zien waar de technologie op dit moment toe in staat is. Er zijn al wel wat voorbeelden online verschenen het afgelopen jaar, maar ik vind De Geïllustreerde Kunstmatige Intelligentie één van de interessantere experimenten op dit vlak.
Waarom? Omdat één van de oprichters van NU.nl, Merien ten Houten en Bart Brouwers, Hoogleraar Journalistiek en Mediastudies aan de RUG, hierachter zitten. Dit is niet zomaar een hobbyprojectje van mensen die denken geld te kunnen verdienen met geautomatiseerde content, maar daadwerkelijk een project om te onderzoeken wat er kan met de techniek.
Ten Houten en Brouwers zijn de oprichters van Media52, dat onder meer de Innovation Origins uitgeeft. Die site begon bijna een jaar geleden al met het laten selecteren en schrijven van nieuwsberichten door generatieve AI. Die berichten gingen specifiek over innovatie (en dan ook nog over specifieke vakgebieden daarbinnen), nu gebruiken ze de techniek en wat ze tot nu toe leerden over wat wel en niet werkt om een algemene nieuwssite te maken.
Tegenover Villamedia legde Ten Houten uit hoe het systeem te werk gaat, al wil hij niet alle details prijsgeven:
De software achter DGKI haalt zijn inspiratie voor nieuws van sociale media en Google. De AI – die werkt met de tools ChatGPT en DALL-E - kijkt welke onderwerpen veel aandacht krijgen, en zoekt daar vervolgens bronnen bij. Aan de hand van de informatie die hij vindt, schrijft hij een verhaal én maakt hij een afbeelding. Dat is bewust een illustratie en geen echt-lijkende foto. Zodat het meteen duidelijk is dat de mensen op het beeld niet de échte mensen zijn waar het verhaal over gaat.
Omdat één bron géén bron is, zoekt DGKI altijd naar minstens twee bronnen voor een verhaal. Dat kunnen sites van nieuwsmedia zijn, maar ook vakbladen of andere bronnen.
Stiekem zit er nog best wat handwerk achter de site, want de prompts (instructies) die mee worden gegeven aan de generatieve AI zijn uiteraard door mensen bedacht en worden nog continu aangepast als er gekke dingen gebeuren. Zo dacht het systeem in eerste instantie dat het AD en een regionale krant van het AD (bijvoorbeeld De Stentor) twee verschillende bronnen waren, terwijl dat natuurlijk niet zo is. Dat soort dingen moeten allemaal worden meegegeven.
Ten Houten zegt tegen Villamedia dat het niet de bedoeling is dat nieuwsconsumenten voor hun nieuws voortaan naar De Geïllustreerde Kunstmatige Intelligentie gaan. Het is echt bedoeld als pilot om te kijken wat er kan (en nog niet kan). Uiteindelijk hoopt hij dat met de lessen die er geleerd worden uit dit experiment, en de verder ontwikkeling van de technologie, er uiteindelijk lokaal nieuws kan worden gemaakt door generatieve AI:
‘We willen hiermee laten zien wat er nu al mogelijk is met AI. Als je deze lijn doortrekt en bijvoorbeeld vier jaar verder kijkt, dan denk ik dat artikelen van kunstmatige intelligentie niet meer van echt te onderscheiden zijn. En dan zou uit dit experiment best alsnog een – lokaal – consumentenproduct kunnen voortvloeien.’
Wat ik zelf nog een interessant onderdeel van het hele experiment vind, is hoe de uitgevers wiens artikelen worden gebruikt voor de stukken op de De Geïllustreerde Kunstmatige Intelligentie hier naar kijken. Elkaar overschrijven met bronvermelding gebeurt natuurlijk overal op internet, maar als het volautomatisch gebeurt kan me voorstellen dat uitgevers niet heel happy zijn. Zeker als het wel commercieel in de markt zou worden gezet. Overigens gebruikt de site, voor zover ik heb kunnen nagaan, geen bronnen die zich achter een betaalmuur bevinden.
Kort
- Cees van der Laan, de hoofdredacteur van Trouw, stopt ermee. Wie hem gaat opvolgen is nog niet bekend.
- CEO Pim Schmitz en radio- en tv-baas Paul Römer vertrekken bij Talpa Network, nadat vorig jaar al heel veel managers binnen het bedrijf vertrokken. Bereidt het bedrijf zich voor op een verkoop (in delen)?
- Vorige week schreef ik uitgebreid over het moderatiebeleid bij Substack: het nieuwsbriefplatform was een thuisbasis voor nazinieuwsbrieven die niet werden verwijderd en nieuwsbriefauteurs verlieten daarom het platform. Inmiddels heeft ook journalist Casey Newton, die er de afgelopen tijd veel over schreef, Substack verlaten. Het platform heeft dan wel 5 van de 6 nazinieuwsbrieven die Newton vond verwijderd, het weigert een echt moderatiebeleid in te voeren. Door dit beleid was Substack een tikkende tijdbom, concludeert The Atlantic.
- Elon Musk stelde dat betaalde 'geverifieerde' accounts de oplossing waren tegen de grote hoeveelheid bots op X. Verrassing: dat bleek het niet, want sindsdien zijn er bots gekomen met een betaald blauw vinkje.
- X heeft korte tijd een aantal Amerikaanse journalisten geband. Een foutje, volgens Elon Musk.
- Fox heeft een blockchain-platform opgezet waarmee mediabedrijven AI-bedrijven (betaald) toegang kunnen geven tot hun content om hun AI-modellen mee te trainen.
- Vorig jaar startten de oprichters van Instagram met een nieuwsverzamel-app genaamd Artifact. Daar blijkt te weinig interesse in en dus stoppen ze er alweer mee.